Jesteś ciekawy świata, twórczy i otwarty na nowe technologie? Interesuje Cię prawo i rozważasz podjęcie studiów na tym kierunku? Wybierz pięcioletnie studia prawnicze, ukończ odpowiednią aplikację i rozpocznij pracę jako rzecznik patentowy. Zapotrzebowanie na specjalistów z tej dziedziny jest w Polsce bardzo duże!
Rzecznik patentowy, czyli kto?
Zawód rzecznika patentowego został sformalizowany i oficjalnie przyjęty w Polsce blisko 100 lat temu. Ówczesne przepisy mówiły nie o rzecznikach, ale pełnomocnikach, którzy mogli występować w Urzędzie Patentowym jako przedstawiciele stron toczonego sporu. Współcześni rzecznicy patentowi działają już w oparciu o regulacje ustawy o rzecznikach patentowych z 11 kwietnia 2001 roku, nadal jednak zajmują się wynalazkami oraz patentami na różnego typu rozwiązania techniczne. I choć obecnie lista stawianych przed nimi zdań jest znacznie dłuższa, to właśnie sprawy patentowe stworzyły podwaliny ich zawodu.
Art. 24 ustawy Prawo własności przemysłowej z 30 czerwca 2000 r. mówi o tym, że „patenty są udzielane – bez względu na dziedzinę techniki – na wynalazki, które są nowe, posiadają poziom wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania”. Do zadań rzecznika patentowego zajmującego się rozwiązaniami technicznymi należy w pierwszej kolejności pomoc w ustaleniu, czy dany wynalazek spełnia opisane przez ww. ustawę kryteria, a także przygotowanie dokumentów niezbędnych do przyznania patentu.
Nie tylko patenty i wynalazki
Zgodnie z obowiązującymi przepisami rzecznicy patentowi świadczą pomoc w sprawach własności przemysłowej dotyczących ochrony prawnej, a więc oprócz wspominanych wynalazków zajmują się kwestiami dotyczącymi wzorów użytkowych, znaków towarowych czy wzorów przemysłowych. Rzecznicy patentowi mają również prawo zajmować się wszystkimi rodzajami praw własności przemysłowej, asystować w postępowaniach zgłoszeniowych i sporach toczonych przed urzędami patentowymi, a także reprezentować swoich klientów przed sądami administracyjnymi i powszechnymi.
Do niedawna istniał przepis zabraniający rzecznikom patentowym występowania przed Sądem Najwyższym, jednak uległ on zmianie w 2015 roku. Obecnie art. 87¹ §1 kodeksu postępowania cywilnego mówi o tym, że: „W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych, a w sprawach własności przemysłowej także przez rzeczników patentowych. Zastępstwo to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji”.
Więcej pracy niż pracowników
Wybór zawodu rzecznika patentowego z całą pewnością może przynieść wiele interesujących wyzwań, ale czy zapewni również stałą i pewną pracę? Dla zadających sobie podobne pytania z całą pewnością interesującym będzie fakt, iż – według danych Polskiej Izby Rzeczników Patentowych z 2017 r. – w Polsce jest zaledwie 1210 osób posiadających uprawnienia do wykonywania zawodu rzecznika patentowego, przy czym liczba ta będzie nieuchronnie spadać. Szacuje się, że ponad 30 proc. obecnych rzeczników patentowych jest już w wieku emerytalnym i kwestią najbliższych lat pozostaje spory niedobór kadr w tej specjalizacji. Z uwagi na to, a także ze względu na wymogi, jakie stawia przed polskimi przedsiębiorcami poszerzanie się ich rynku zbytu, środowisko rzeczników podkreśla, jak ważne jest zwiększenie liczby wykwalifikowanych specjalistów od prawa patentowego.
Jak zostać rzecznikiem patentowym?
Do wykonywania zawodu rzecznika patentowego potrzebne są przede wszystkim ukończone studia magisterskie na kierunku prawniczym, a następnie aplikacja rzecznikowska. Od 2016 r. nabór na tę aplikację organizowany jest przez Krajową Radę Rzeczników Patentowych raz w roku.
Egzamin na aplikację rzecznikowską składa się obecnie jedynie z części pisemnej, a dokładniej z testu zawierającego 100 pytań jednokrotnego wyboru. Pytania te dotyczą m. in. wiadomości na temat zadań rzecznika patentowego, prawa konstytucyjnego, podstaw prawa własności przemysłowej oraz znajomości wybranego przez kandydata języka obcego.
Po zdaniu egzaminu na aplikację rzecznikowską aplikant przez kolejne 3 lata pobiera nauki pod okiem patrona i przygotowuje się do zawodu na wykładach oraz ćwiczeniach obejmujących prawo własności przemysłowej, prawo patentowe, wzory przemysłowe, a także nieuczciwą konkurencję. Po ukończeniu praktyk w Urzędzie Patentowym RP i zakończeniu aplikacji, przychodzi czas na egzamin kwalifikacyjny. Pozytywna ocena z tego egzaminu daje prawo do wykonywania zawodu rzecznika patentowego, a dodatkowo oznacza również przyjęcie do Polskiej Izby Rzeczników Patentowych.
Artykuł powstał z inspiracji Wyższej Szkoły Prawa im. H. Chodkowskiej we Wrocławiu – http://www.prawowroclaw.edu.pl/